Schelde

Eerst nog een naschrift over Antwerpen. Onze vriendin Inge heeft ons naar het museumpark Middelheim gestuurd. Een prachtig, zeer groot park, zoiets als het Park in Rotterdam, maar dan veel groter, en gevuld met zeer veel beeldende kunst. We laten hierbij nog wat, soms uitzonderlijke, beelden zien.

We zijn nu in Gent, hoofdstad van Oost-Vlaanderen. Als je veel op de kaart kijkt, krijg je vanzelf die Belgische provincies in de gaten. We zijn hier in twee dagen van Antwerpen naar toe gevaren.
De Schelde is toch wel een beetje een onbekende rivier voor ons Nederlanders. Hij is in ieder geval veel langer dan wij dachten. De zaak begint als Westerschelde bij Vlissingen, vanaf Antwerpen tot Gent heet het Zeeschelde, en daarna is het gekanaliseerd tot aan zijn begin in Noord-Frankrijk, zo’n 400 km in totaal en verandert de naam nogal es. Als het hoogwater wordt bij Vlissingen, dan rolt die hoogwatergolf via Antwerpen in zo’n kleine 5 uur naar Gent. En dat heeft tot gevolg dat het erg hard stroomt heen en weer van Vlissingen naar Gent, en dan weer terug, en dat twee keer per dag. We kunnen het ons niet veroorloven om tegen de stroom op te varen, dat kost heel veel brandstof. Even een rekensommetje: de gemiddelde snelheid van de stroming is zo’n 5 km/h. Wij zelf gaan rustig varend 10 km/h. Stroom mee gaan we dus 15 km/h, met stroom tegen 5 km/h. Dat scheelt een zeer forse hoeveelheid brandstof. Einde van de les getijvaren en brandstofverbruik.

Om de stroom mee te hebben, moesten we bij laag water Antwerpen vertrekken, zo rond 11 uur. Maar de Kattendijksluis, twee dagen geleden geopend na 13 jaar sluiting, kan pas schutten als het Scheldewater hoog genoeg is gestegen, anders loopt iedereen vast op de sluisdrempel. Bovendien moest het personeel nog wennen. Er liepen technici rond die nauwgezet keken of de lichten wel automatisch op groen sprongen. Maar de sluismeester kwam wel persoonlijk onze lijntjes vastmaken, en tijdens het afschutten weer aanreiken. Wij waren de enige boot.

Toen we eenmaal op de Schelde waren vlogen we er vandoor. Gent was te ver om voor donker te doen. Er zijn regelmatig jachtensteigers te vinden op de Schelde. Maar ze zijn bijna allemaal bezet door vaste liggers; geen plaats voor passanten. Na enig zoeken vonden we een plekje aan de steiger van de VVW Dendermonde. Dendermonde, aan de mond van de rivier de Dender, echt waar. Er was hier plaats omdat de leden alleen in het weekend met hun schepen komen, volgens de havenmeester/ voorzitter van de VVW. We snappen dit niet, maar we lagen er prachtig. Het enige nadeel was riet. De oevers van de Schelde zijn overvloedig begroeid met riet. Het komt bij elk hoog water half onder water te staan. Veel dood riet wordt daarom meegenomen door het getijwater en drijft dus vrolijk heen en weer in ontzagwekkende hoeveelheden. De ruimte tussen ons schip werd bij elke tij gevuld met riet. Op het laatst kan je de stootkussens wel weghalen want die zijn volslagen overbodig geworden. Dendermonde is een rustig stadje, bekend van het Ros Beijaard en de vier heemskinderen. Maar wel met een aardig plein met terrassen, goed om ’s avonds naar toe te fietsen om een pintje te vatten. Zelfs Irene is met dit weer aan de Leffe blond. Overdag hebben we uitvoering gegeven aan ons plan om Belgie per fiets te verkennen. Dat ging uitstekend, broodjes en een fles wijn in de fietstas en picknicken in het bos.

Na twee dagen zijn we doorgevaren naar Gent. Het is nog steeds verbijsterend mooi weer. Als enige nadeel kan genoemd worden dat ’s middags de zon al laag staat, je ziet bijna niets, en de stuurhut wordt bloedheet. Als oplossing hebben we de tropenhoeden opgezet die we hadden gekocht in Zuid-Afrika. Ik zag er een beetje Australisch uit in mijn korte broek (zie foto). De Schelde begon steeds smaller en mooier te worden en meandert geweldig. Alleen moesten we wel zeer alert blijven, want onverwacht komt er ineens een grote binnenvaarttanker of containerschip, en soms een spits door de bocht. Er wordt veelvuldig gebruik gemaakt van de marifoon om te vragen of er achter een bocht nog iemand tegemoet komt. De helft van de communicatie gaat al wel in Frans. Het is wel opvallend dat het een Fransman of Waal in het Frans oproept, een Vlaming of Nederlander antwoordt in het Nederlands. Ze kunnen elkaars bedoeling over een weer goed begrijpen, maar voor ons is schippersfrans nauwelijks te volgen. De reis verloopt voorspoedig. We passeren leuke dorpjes zoals Schellebelle en Appels. Dat laatste is natuurlijk lollig, als je weet dat veel van onze vrienden Irene aanspreken als Appels. Helaas waren er geen afmeerplaatsen.

Aan het eind van de middag schutten we in de sluis van Merelbeke: einde Schelde met getij. Hier speelt zich trouwens een bijzondere ceremonie af. Op de sluis moeten we veel papieren overhandigen met als doel het verkrijgen van een “waterwegenvignet Vlaams gewest”, kosten € 50,-. Bij navraag werd eenduidig gemeld dat het echt alleen voor Vlaanderen is. Men wist niet of Wallonie ook zo iets vereist. Maar goed we hebben nu een mooie grote sticker op de boot, “goed zichtbaar aan de bakboord achterzijde”. Belgie is wel op meer plaatsen behoorlijk ambtelijk. Voor de haven van Antwerpen heb je een FD-nummer nodig, een Fiscaal Dienstnummer. Kost niets en niemand vraagt er daarna naar.

Na de sluis zoeken we een plaats voor de nacht. Gent wordt doorsneden door kanalen, maar ze zijn voor ons onbereikbaar omdat de vaste bruggen te laag zijn. We vinden een zijkanaaltje met achter de openstaande sluis: de haven van Yachting Merelbeke. De brug is hoog genoeg dus we wagen het er op. Midden onder de brug komen we automatisch en onverwacht dwars te liggen: aan de grond. Maar met enig rustig doorduwen komen we er door. In de sluis is het royaal diep genoeg en in de haven ook. De sluis is een plaatje, compleet met geraniums aan de sluisdeuren. Mooie ligplaats in het groen. Het motto van de vereniging is ”democratisch watersporten, met nadruk op toervaarten”. Wij weten niet wat dat is, maar de sfeer is zeer ontspannen. We worden enthousiast ontvangen door havenmeester Rocco. Hij legt uit wat er allemaal kan, voor weinig geld. Zelfs de wasmachine en droger is hier inclusief het liggeld van € 18,- per nacht. Zo goedkoop krijg je het niet in Nederland, behalve in Gouda. Rocco kondigt aan dat hij morgen “stoofvlees met patatten” gaat serveren en of we daar ook zin in hebben. Dat hebben we en we schuiven de volgende dag ’s avonds aan in het clubhuis. Rocco, een Italiaan van oorsprong met als specialiteit pasta heeft zich voor het eerst gewaagd aan stoofvlees. Het is fenomenaal. Ook zijn vrouw, een Vlaamse, geeft toe dat zij het niet zo goed kan. Irene en ik melden dat onze moeders en wijzelf het ook niet zo goed kunnen. Als Irene zegt dat op een schaal van 1-10 het stoofvlees een 11 scoort, bloost de havenmeester.

Vanaf de haven begint een fietspad langs de Schelde dat recht naar Gent voert. Na een paar uur laten wij de stad weer achter ons. Alhoewel het centrum volstaat met prachtige middeleeuwse kerken en kastelen kunnen wij er toch niet zo erg van genieten. De meerderheid van de oude woningen is gevuld met winkels, er woont bijna niemand, dus de mensen op straat zijn bij meerderheid toerist, en we zijn met velen. Antwerpen sprak ons meer aan. Later blijkt dat je moet weten waar je moet zijn in Gent.

Nu we in Belgie zijn lezen we in plaats van de Volkskrant de Vlaamse krant de Morgen of de Staandaard. Die zijn goed te krijgen bij boekhandels en sigarenwinkels. In het weekend doet zich wel iets vreemds voor. Op de stations van Gent en Brugge zijn ook veel zaken waar de krant te koop is. Maar om 18:00 uur zijn ineens alle winkels op het station dicht, net alsof er toch geen treinreizigers zijn. Onbegrijpelijk. De vorming van de regering houdt hier de gemoederen nog steeds bezig. De opinie over Belgische politici in de kranten is niet onverdeeld gunstig. Een cartoon in de Morgen geeft het als volgt weer: op de tekening zien we drie politici restaurant Acropolis binnengaan. Een van hen doet het volgende voorstel: “we stellen de begroting op tussen de soep en de patatten en laten ze nakijken door een Griek”. De Belgische overlijdensadvertenties in de krant zien er ook wel anders uit. In Nederland wordt, als je een relatief hoge maatschappelijke status hebt gehad, vaak vermeld dat je ridder was in een of andere orde, of neuroloog in een ziekenhuis, of voorzitter van iets. In Belgie is dat ook zo, maar wordt er wat makkelijker naar iemands verleden gekeken. Ik las tenminste over het overlijden van “ de heer Bjorn DE CRAENE, verpakker verzinkte rollen in de koudwalserij”. Dat zijn andere patatten.

We waren eerst van plan om met de boot naar Brugge te gaan. We hebben dat laten vallen omdat we dan naar Brugge en weer terug zouden moeten varen. Veel extra kilometers, veel extra diesel. We zijn dus met de trein gegaan. Leuk om de B (op alle treinen en stations staat de hoofdletter B) te zien functioneren. Wat gelijk opvalt, is het ontbreken van de OV-chipkaart. Als je daar aan gewend bent mis je hem erg. Maar OK, dan maar kaartjes kopen in de automaat. Dat lukte ook niet, maar dat lag niet aan de B. Er zijn behoorlijk wat apparaten in Belgie die niet weten om te gaan met bankkaarten waar Maestro op staat. Maar de treinen rijden lekker, heel comfortabel, maar soms met vertraging, volgens een enkele Belg. Een grote overeenkomst met de NS is dat er veel geklaagd wordt. Verder stond in de krant dat de B door efficiency-verbetering en ontslag van 8.000 man net zo goed zou kunnen functioneren als “de superieure noorderburen”.

Naar Brugge dus. Een heerlijke stad, adembenemend mooi en oud en in zeer goede staat. Toeristisch net zo druk als Gent, maar compacter, intiemer. Weinig autoverkeer in de binnenstad, heerlijk om te slenteren. De diverse terrassen waarop wij de mensen en de stad hebben zitten bekijken zijn soms adembenemend duur: capuccino € 5,-! We hebben ook een bezoek gebracht aan het Bruggemuseum, aan de tentoonstelling “O.oze Wieze Watte?” een tentoonstelling die gaat over de dubbele bodem onder oude kinderliedjes. Een paar voorbeelden:
Zo zou het kinderliedje 'Hoedje van papier' ontsproten zijn aan de onafhankelijkheidsstrijd van België in 1830. Om de opstandige Belgen weer onder zijn bewind te krijgen, mobiliseerde koning Willem zo'n 80.000 dienstplichtigen die in 1831 tegen de Belgen ten strijde trokken. Al die militairen moesten in alle haast ook een uniform aangemeten krijgen, inclusief een hoed. Omdat het niet lukte alle soldaten te voorzien van een een hoofddeksel, kregen ze er eentje van perkamentachtig papier. Dat hoedje kreeg de bijnaam 'hoedje van papier'. Het lied, op de melodie van een militaire mars, zou verzonnen zijn door Belgische militairen om te spotten met de vijand.
Twee emmertjes water halen' (uit de achttiende of negentiende eeuw) zou dan een seksliedje zijn. Om de strakke, door de Kerk gestuurde moraal, te omzeilen, kregen de geslachtsdelen namen als hof, tuintje, poort of kerk (vagina) en koning of Jantje (penis). "En van je ras, ras, ras, rijdt de koning door de plas, van je voort, voort, voort, rijdt de koning door de poort" krijgt zo een heel andere betekenis.
Ozewiezewoze', de titelsong van de tentoonstelling, lijkt op het eerste gezicht een lied zonder inhoud, maar is het, volgens de tentoonstelling, niet. 'Zewoze' zou een verbastering zijn van het Portugese 'cevarse' (gelukkig worden), 'walla' leunt aan bij het Creools voor 'gered worden' en 'kristoze' is de verleden tijd van 'cristarse', gedoopt worden. Het komt er op neer dat het kindje gelukkig is omdat ze gedoopt is. De tekst is met de Portugezen meegereisd naar Afrika, vandaaruit is het op de Antillen terecht gekomen en van daar naar Nederland.
Het Bruggemuseum had ook een tentoonstelling over de dichter Guido Gezelle, voor ons wel bekend van naam, maar nooit gelezen. Ik was ontroerd door een gedicht over motregen:
‘T En regent niet,
maar ‘t zeevert... van die
fijngezichte, natte
schiervatbaarheid,
die stof gelijkt, en
wolke en wulle en watte.

Na het museum waren we zo moe, althans de knieen, dat we ons neergevleid hebben op een terras . aan de uiterste rand van het Centrum, met de toepasselijke naam cafe De Verloren Hoek. Verloren misschien, maar de Leffe Blond was goddelijk bij 27 graden en de vis goed.

Vandaag de laatste dag in Gent Merelbeke. Een dagje huishouden. Aangezien bij Rocco alles inclusief is, ook de wasmachine en de droger, verschonen we de bedden en graaien we alle was bij elkaar. Ramen zemen, stofzuigen, de koelkast repareren, een gat in het bovendek even in de epoxyhars zetten, voor de laatste keer de doorvaarthoogte van de boot meten, van die dingen. En die doorvaarthoogte, 4,95 meter bij gestreken mast, brengt ons tot een wijziging in de tochtplanning. We waren eerst van plan via Kortrijk en Lille naar de Maas te varen; dat is via de Leije. Maar daar zitten een paar bruggen in van 4,95 meter. Het zou kunnen, maar ook net niet. Als we terug moeten is dat gelijk weer 200 km. voor niks. We gaan dus weer de Schelde op, de Bovenschelde. Via Doornik, Mons en Charleroi naar Namen en Dinant. Iets korter, ook leuk.
We zetten dit bericht op het net bij Rocco, alles inclusief.
Tot de volgende keer, als we weer internet hebben.