Dat was Vlaanderen

5 oktober. We zijn vertrokken uit Lier, richting de Kempen. Onze vrienden uit Lier varen nog een stukje mee tot de sluis bij Vrijsel, fietsen eraf en terug naar huis. We komen weer op het Albertkanaal en moeten door de beruchte sluis Wijnegem, waar we de vorige keer schade opliepen. Rik, de sluiswachter die ons de vorige keer had geholpen, adviseerde ons om te vragen voorin te mogen liggen, de sluisbaas wil hier best aan mee werken. We komen dus mentaal goed voorbereid bij de sluis aan, maar het is anders: er is geen schip te bekennen en we worden alleen geschut. Er zijn nauwelijks punten om aan vast te maken, we leggen een voor- en een achterlijn aan dezelfde bolder. We zakken rustig naar beneden en worden dan vergeten! Ik moet de sluis per marifoon vragen iemand te sturen om ons los te maken. Hij komt.
We gaan vrij snel stuurboord uit een kanaal op met een moeilijke naam: kanaal van Dessel naar Schoten(Turnhout). Het is zo’n 50 kilometer lang en er valt veel te beleven: 8 vaste bruggen, 17 beweegbare bruggen en 10 sluizen.
Na 2 sluizen zit onze dag vanuit Lier erop. We meren af in de jachthaven van Schoten. De haven is klein en ligt vlak aan het kanaal. Dat kan je merken als er een binnenvaarder langs komt, op zo’n 10 meter achter de Lady. Eentje mist de laatste brug en meert achter ons af met veel geweld. Er is zoveel schroefwater dat we bijna een meter van de steiger af komen, de trossen zijn wel erg veerkrachtig.

6 oktober. We vervolgen onze tocht en krijgen al snel ervaring met dit soort sluizen. Het zijn oude dingen gebouwd voor de beroepsvaart met nauwelijks voorzieningen om een jacht vast te maken. Maar dat lossen ze goed op: er staat iemand klaar met een lijn met een haak eraan om je tros omhoog te hijsen en vast te leggen. De sluiswachters zijn zeer hulpvaardig en geven je als het vraagt ook een zet om los te komen van de sluismuur. Een leuk gesprek kan soms ook wel. Dat is ook wel te begrijpen als je bedenkt dat er tot Turnhout 2 jachten langs komen en een stuk of 5 binnenvaarders, en dat op een dienst van 11 uur.
Na 6 sluizen en een hoop bruggen stoppen we in Brecht in een kleine jachthaven. Er liggen een paar bewoonde jachten en de bewoners komen bijna allemaal naar ons toe om trossen aan te nemen, uit te leggen wat er is en hoe het moet. Een van hen is Frank, toevallig ook nog eigenaar van de hele haven. Hij woont prettig aan boord maar in de winter gaat hij toch maar naar de Dominicaanse Republiek. Een bewoonster heeft even verderop een eigen huis maar wil alleen aan boord wonen. ’s Winters gaat de boot toch in Yerseke in de stalling en zij vertrekt naar Lanzarote.
Het is gezellig en aan de overkant is café Trapke Op.

7 oktober. We gaan verder om de laatste 2 sluizen te nemen. Zonder bijzonderheden komen we aan in Turnhout. Er is een vrij luxe jachthaven met een tiental grote witte jachten en omgeven door mooie nieuwbouw appartementen. Aan de overkant ligt een prachtig kantoor, helemaal gebouwd van Cortenstaal. De haven is wel gelijk het mooiste van Turnhout. Het winkelaanbod is groot maar de stad is saai en heeft nauwelijks oude huizen, laat staan een Grote Markt met kathedraal of Belfort. Wat wel mooi is: het clubgebouw van Duivenbond Recht Vooruit.

Er komen twee havenmeesters aan boord om de rekening op te maken en ons te voorzien van zeer veel informatie. Het leukste is een brochure over varen in Vlaanderen van de VVW, een editie van 2014 en een van 2015. De hoofdhavenmeester adviseert ons om over de brug te gaan eten. Als we zeggen dat de havenmeester ons gestuurd heeft zijn de aperitiefjes gratis.

10 oktober. De dag begint goed. De laagstaande opgaande zon beschijnt de grote eiken rond de haven en het is windstil. We maken de zijkant van de boot schoon. Dat moeten we doen omdat de motoren, met name bakboord, behoorlijk roken en de zijkant besmeuren met roet. Het Kruidvat is op loopafstand, dus ik ga toiletpapier en keukenpapier kopen. Dat doen we altijd bij het Kruidvat, dus nu hebben we de kans om groot in te kopen, kunnen we weer een maandje naar het toilet, genoeg om Rotterdam te halen.
We gaan los voor een spannende vaardag. Op onze route naar Weert en De Bosch ligt een brug met een doorvaarthoogte van 4,93 meter, en wij zijn zo ongeveer 5,00 meter hoog. Als we er niet onderdoor kunnen komen moeten we 3 extra dagen varen via Maastricht.
Op weg naar de dramatische brug is het prachtig. Het kanaal heeft aan beide zijden eindeloos veel eiken in herfstkleuren. Het ziet er uit als de oprijlaan van een kasteel, alleen wat langer. Om een uur of 5 kommen we bij de fatale brug. De methode is als volgt: we gaan boven op het dek, ik stuur en bedien de gashendels, Irene kijkt over het hoogste punt van de boot en meldt of het goed gaat. Zo’n meter voor de brug krijg ik een seintje: 10 cm. over!!!!! Ik ga snel naar beneden om daar het roer te nemen want de sluis is 100m verderop. In de haast loop ik tegen een spant van de brug aan.
We schutten en zoeken een plekje om te overnachten. In een zijkanaaltje is Jachthaven De Blauwe Kei. In België heeft het begrip Jachthaven veel verschillende betekenissen. De Blauwe Kei is er een van de simpele soort: 100 meter wrakke steiger in het bos met een bord met de reglementen van de jachthaven. Verder geen voorzieningen. Maar het is prachtig in het bos. Voor de informatie: De Blauwe Kei ligt op de kruising van 3 kanalen: het kanaal van Herentals naar Bocholt, het kanaal van Dessel naar Schoten(Turnhout) en het kanaal van Beverlo. Als je het op de kaart niet kan vinden, zoek Lommel.

10 oktober. Vandaag laat de herfst zijn andere gezicht zien. Het is klam en vochtig, er is geen wind en je kan niet zo ver kijken. Er is niet zoveel te beleven dus ik geef wat observaties.
Om de 500 meter staat een bord dat we 9 meter uit de kant moeten blijven. De reden is simpel: er steekt een betonnen bunker half het kanaal in. Zo’n bord geeft normaal aan dat er onzichtbaar onheil is onder water, maar in dit geval is het overbodig, niemand ziet een bunker over het hoofd.
Halverwege gebeurt er iets unieks: er komt ons een jacht tegemoet, we zijn niet alleen! De bemanning kan niet binnen sturen, er zitten op het bovendek 2 mannen met wollen mutsen; ze zien er net als het weer mistroostig uit.
Iemand gooit met een majestueuze zwaai iets midden in het kanaal. Vervolgens beginnen 4 mannen en vrouwen met dikken touwen een groot net aan de wal te slepen. Altijd gedacht dat sleepnetvisserij alleen op zee voorkwam.
We varen onder een hoogspanningskabel door. Op de wal staat een waarschuwingsbord voor de vissers om ze duidelijk te maken hun hengel niet te hoog op te zwaaien.
Om een uur of drie stoppen we met varen. Sluis 18 in de Zuid-Willemsvaart stopt om 15:00 uur op zaterdag; typisch Belgisch.

11 oktober. We hebben een rustdag, op zondag wordt niet geschut. We slapen uit en kijken naar de Nederlandse televisie, we hebben weer bereik. Zondagochtend hebben we al 20 jaar een vast ritme: uitslapen, de weekendkrant (dit keer geen Volkskrant maar De Standaard) en koffie en het beste telvisiemoment per week: Vrije Geluiden, Boeken, Buitenhof. Heerlijke TV: muziek, boeken, politiek, economie in 3 uur. Vreemd dat we, ondanks jaren van vrijheid, toch een weekritme hebben behouden
Weer een mooie herfstdag, zon en een oostenwindje. Een mooie gelegenheid om drie wasjes aan de lijn te hangen en een fietstocht te maken op de grens van Nederland en België. We zien veel grote grenspalen met een leeuw erop in bos of wei; we weten niet of het de Vlaamse of Nederlandse is leeuw. Misschien zijn dit beelden uit de tijd dat er gesmokkeld werd.

12 oktober. Het was koud vannacht, er stond ijs op het dek. De mist sliert over het water als we wegvaren. Vandaag gaan we België verlaten, het was wel mooi, ruim 2 maanden.
We worden om 6:40 wakker. Het vrachtschip dat voor ons had overnacht, de Isaiah, voer weg. In het halfduister draait hij rond, met veel zwaailichten door de mist. Hij vaart naar de sluis, de sluisdeuren gaan om precies 6:00 uur open, om 6:01 vaart de Isaiah de sluis binnen. Tijd is geld voor een binnenschipper, en de sluiswachter werkt mee.

Ik loop even naar de sluis om ons huisvuil weg te brengen en om even met de sluismeester te praten. Hij staat op een trap de leilinden bij de sluiswachterswoning te snoeien. Maar hij zal van de ladder komen en ons gaan schutten. Wij zijn het tweede schip die maandagochtend. We komen al snel bij sluis 17 en als we er door zijn, zijn we in Nederland. We verlaten het Zuidwillemskanaal(Belgisch gedeelte) en komen op het Zuidwillemskanaal. Het verschil is eigenlijk niet te zien, maar een ding valt enorm op: de kwaliteit van de oeverbescherming. In Nederland zijn de oevers recht en gemaakt van strakke damwanden, met kleine trapjes voor dieren om uit het water te komen. In België waren de oevers wat onregelmatiger en soms versterkt met zandzakken. Echt waar, kleine zandzakken die dakpansgewijs over elkaar liggen om de oever te beschermen.

We komen in Weert en stoppen even in de passantenhaven om boodschappen te doen. Het winkelcentrum ziet er niet echt anders uit, de winkelketens in Nederland en België zijn, op een enkele na, hetzelfde. Er zijn enkele verschillen: in België heeft Albert Hein geen dropjes en de Hema geen rookworst.

We gaan nog een stief uurtje varen om ergens een plekje te vinden om te overnachten: ze zijn er niet! Het enige dat we kunnen doen is bij een sluis afmeren, op plekken die speciaal voor de beroepsvaart zijn gemaakt. Maar eigenlijk lukt dat niet. De afstanden tussen de bolders zijn te groot, onze lijnen zijn niet lang genoeg. Uiteindelijk, bij sluis 10, vinden we er twee die iets dichter bij elkaar staan en het lukt ons de boot vast te maken. Nederland.

13 oktober. We staan vroeg op, we hebben te veel last van langsvarende beroepsschepen die zo hard gaan dat onze achtertros een halve meter rekt, en dan gaat de boot rare dingen doen. De snijplank op het aanrecht valt om en dat gebeurt alleen op ruim water, IJsselmeer, Haringvliet, zoiets.
Ons einddoel vandaag is Den Bosch, een stad waar we niet zo bekend zijn en waar we wat vrienden gaan bezoeken.

Het is saai weer, bewolkt en heiig, herfstbomen hebben ineens geen kleur meer. Het wordt een voorspoedige tocht: 45 km en maar 6 sluizen. De sluizen in Nederland zijn paradijsjes, vergeleken met België, althans als het gaat om de techniek. Overal bolders, rustig water in- en uitlaten, verkeerslichten die werken zoals het in het boekje staat. Maar die in de Belgische kleine kanalen zijn romantischer, een aangenaam rommeltje, vriendelijke personeel, beschikbaar om je lijnen vast en los te maken, alhoewel, dat is ook broodnodig want anders kan schutten niet, geen faciliteiten.
Het schutten gaat ons goed af, de procedure is als volgt: ik meer af bij een bolder die Irene aanwijst, zij is van de touwtjes, en ze maakt de boot met 1 lijntje vast. Ik ga naar binnen, maak koffie en breng een bakje aan Irene die afwisselend koffie drinkt en 45 ton boot laat zakken. Wat zijn we goed samen!
Nog even over Irene, haar taak is het om met touwtjes de boot vast en los te maken en stootkussens, fenders en ballen op de juiste plaats op te hangen. Ze is een meester in het werpen van een lus over iets wat ver weg staat. Ze heet hier dan ook mevrouw van Ballengooijen.

Zonder verdere voorvallen meren we af in Den Bosch. We blijven een dag of vijf om te zien of de stad zo bourgondisch is als wordt beweerd.