Vauwee bis Brandenburg

29 juli, Brandenburg an der Havel. We liggen voor het eerst weer eens in een haven met internet. Daarom hier weer een episode van waarbenjij.

Waar waren we gebleven. 18 juli, Wolfsburg. Een aparte ervaring. Na aankomst lopen we wat door de stad. Er staan wel gebouwen, maar toch eigenlijk niet. Na wat onderzoek blijkt waarom. Tot 1938 was hier niets. In dat jaar werd hier een fabriek geopend waar de eerste VW-Kever werd gemaakt. Eigenlijk was het nog geen Kever, het was een KdF-auto: Kraft durch Freude. Omdat er personeel nodig was werd er ook een stad gebouwd: Wolfsburg. Het geheel overleefde de 2e wereldoorlog nauwelijks, maar toch werd de boel hier wederopgebouwd (mooi woord).

We liggen aan een wandelpromenade langs het Hauptbahnhof, aan de overkant is de fabriek van Volkswagen. Alles is hier Vauwee. Er lopen veel werknemers langs van Vauwee van en naar hun werk. Het is pijnlijk keurig onderhouden, de vuilnisbakken overal zijn van hetzelfde ontwerp als op het terrein van Autostadt, het tentoonstellingsterrein van Vauwee. waar het bedrijf eindigt, en waar de stad begint is niet helemaal duidelijk.

Autostadt. Een enorm terrein met waanzinnig mooie architectuur, prachtige tuinen, mooie waterpartijen. Als je nu even kritische denkbeelden over grootkapitaal, auto’s en milieu en sustainability loslaat, dan blijft er iets moois over. We kopen een toegangskaartje. De kassamedewerker vraagt of er Ermäsigung van toepassing is, zoals een ANWB-kaart o.i.d.. We roepen senior en er gaat onmiddellijk 3 euro van de prijs af. We beginnen met de Werktour. Met een bootje naar de fabriek, met een treintje over het fabrieksterrein, een wandeling langs de assemblageafdeling. Het zien van de productielijn, met ettelijke honderden robots, is zinsbegoochelend. Epilepsie wordt gelukkig niet getriggerd door snelle bewegingen of lichten. Je kan niet zien welke robot wat doet en waar hij/het laat. Pas als je een spatbord in het oog houdt en blijft volgen snap je wat er gebeurt. We worden door een aardige meneer begeleid die ontzettend veel cijfers over ons uitstrooit: op 6 na de grootste werkgever in de wereld, de hoofdstraat op het fabrieksterrein is 1,5 km lang, als je hier werkt (52.000 werknemers) mag je je auto niet op het terrein parkeren, waar laten we anders die 35.000 dingen die we zelf gemaakt hebben. Het is tegelijkertijd ook wel een sympathiek bedrijfsterrein. Alle gebouwen die we gezien hebben zijn van rond 1950, 1960. De concernstaf zit gewoon in een doorsnee flatgebouw van rond dezelfde tijd. Lijkt wel wat op de woonflat aan de Essenburgsingel (in Rotterdam). Na de rondleiding lopen we rond over het tentoonstellingsterrein. Het leukste is de kinderafdeling. Daar staan grote voorstukken van auto’s, middendelen en achterkanten. Die kun je achter elkaar neerzetten en er zelf een eigen soort auto van maken. Als het klaar is wordt het ontwerp op een groot scherm digitaal gepresenteerd en krijgt het een naam. Jongetjes zijn geconcentreerd bezig, Irene en ik kunnen het niet laten en maken ook een eigen Vauwee. Irene is moe en gaat naar de boot. Ik loop nog wat rond, drink een pilsje en observeer. Op alle hoeken en in alle gaten staan suppoosten die je vriendelijk er op wijzen dat je daar heen moet of niet heen moet. Honderden zijn er, in een zwart kostuum met een witgeel Vauwee-shirt er onder. De onderhoudsmedewerkers krabben onkruid tussen de stenen weg, ze hebben bezems in dezelfde kleur als hun uniform en de emmer is van roestvrijstaal. Er kan hier niets mis gaan, alhoewel: om de bloemperkjes in het onwaarschijnlijk groene gras staan hekjes. Ik zie twee konijntjes, de suppoosten zijn machteloos. ’s Avonds barsten er enorme onweersbuien los. Toch zien we ook water de lucht in gaan. Autostadt vergast ons op een prachtige watershow met licht dat alle fonteinen soms een eigen kleur geeft.

De volgende dag, donderdag 19 juli, varen we weer verder. Het landschap wordt anders, leger. We naderen voormalig Oost-Duitsland. De natuur krijgt de overhand. We zien van alles vliegen boven het water. Zwaluwen natuurlijk. Maar ook een ooievaar en, volgens ons vogelboekje, een zeearend, magnifiek. Verder varen we rustig door. De ene keer schijnt de zon, dan weer kunnen we van de regen geen 200 meter verder kijken. De Duitse radio kan ons niet bekoren. MDR-Kultur zendt af en toe klassieke muziek uit, maar tussendoor moet het volk verheven worden: er wordt voorgelezen uit de Duitse literatuur. Verder op de nadere zenders schlagers, veel schlagers. Af en toe hoor ik geen verschil met Conny Froboes; voor de jongere lezers, die was zo’n 50 jaar geleden populair met Zwei kleine Italianer. Maar we hebben onze computer. Voor dat we vertrokken heb ik alle cd’s gekopieerd naar onze laptop, zo’n 400 stuks. We kunnen kiezen als we aan het varen zijn. Soms, zoals vandaag, zijn het uitersten: van Led Zeppelin tot de Mattheus Passion, van “stairway to heaven” tot “komt, ihr Toechter, helft mir klagen”. We meren af aan de rand van Haltersleben, er is geen ligplaats in de jachthaven. Jachthavens langs het kanaal zijn meestal te klein voor ons; de toegang is te smal, of de steigers zijn te kort, of allebei.

Het is weer eens nodig om boodschappen te doen. Ook hebben we een fietsenmaker nodig; de diefstal van mijn fiets heeft voor een grote slinger in het voorwiel gezorgd. En we zoeken ook nog een bouwmarkt om onze voorraad schuurpapier aan te vullen. De fietsenmaker is een schat. Hij begint met een grote grijns en zegt dat wij Hollanders zijn, dat zie je aan de fiets. Maar hij repareert in een vloek en een zucht de slinger in het voorwiel, de haperende versnelling en nog wat. Dat kost wel even 5 euro. We drinken koffie in een bakkerij annex conditorei. In ongeveer elke menselijke nederzetting, hoe klein ook, is zoiets. De koffie is goed, een taartje erbij lukt ook altijd. Maar het brood is minder. Verse broodjes ’s ochtends zijn er wel. Semmelbrötchen heten die. Lekker knapperig, maar ’s middags zijn ze al taai. En het gewone brood vinden we ook niet zo bijzonder. Bruin brood is meestal een beetje zuur, wit brood heeft bij aankoop al een taaie korst. We gaan boodschappen doen bij de Aldidl. Dat noemen we zo omdat zowel Aldi als Lidl er van binnen hetzelfde uitzien, het assortiment is bijna identiek, alleen de merknamen zijn anders. Er is vaak wel aardige wijn te vinden, tenminste de wat duurdere, 2,95 of zo. We vinden ook nog een bouwmarkt, verdwalen in de buitenwijken van Haldensleben en zijn na een uur of vier boodschappen doen op de fiets thuis. ’s Avonds gaan we nog wat fietsen en komen in een prachtige omgeving, korenvelden en bos, overal korenbloemen, klaprozen, margrieten, een ree, een hert, heerlijk.

De volgende dag gaan we vroeg los. We willen een ligplaatsje vinden in de buurt van Magdeburg, niet in de stad zelf. De stad ligt aan de Elbe, de jachthaven achter een brug, en de doorvaarthoogte is alleen genoeg bij niet al te hoog water, met al die regen van de laatste tijd is dat niet zeker. We meren af bij een Hebewerk dat niet meer in dienst is, dat levert veel ligplaatsen op. We stappen op de fiets en trappen naar Magdeburg, zo’n 15 kilometer door het industriegebied, een combinatie van moderne containeroverslag en oude fabrieksgebouwen uit de tijd van de DDR, een desolaat geheel. De stad valt ons wat tegen. Om een of andere reden hadden we het beeld van een mooie stad. Op bijna elk plein staat er wel iets moois als bijv. een oud raadhuis of een Domkerk, maar er staan ook altijd lelijke flats of kantoorgebouwen naast, een erfenis van Oost-Duitsland. We struinen wat rond en vinden iets fantastisch: een woon- en werkgebouw van de architect Hundertwasser, fantastisch. We hebben er geen foto van, camera vergeten. Google maar even: Hundertwasser + Magdeburg. Dank zij een kaartje van het toeristenbureau vinden we een fantastische fietsroute terug naar huis door het dal van de Elbe. Het lijkt wel wat op de IJssel, de rivier slingert, kribben ernaast, alleen de uiterwaarden zijn anders. Bij ons is er gras en koeien en af en toe een steenbakkerij; hier is het eigenlijk voornamelijk loofbos. Na 18 km fietsen zijn we weer thuis.

We liggen op een mooie ligplaats en besluiten hier een paar dagen te blijven. Het is droog en zonnig, we gaan de teakhouten reling te lijf, alle lak er afschuren en daarna lekker in de Owatrol. Het gaat goed en het ziet er heel mooi uit. De avonden zijn prachtig, droog en windstil. We fietsen wat rond en komen terecht in Wolmirstedt, je weet wel. Ook hier een kerk en veel flats uit de DDR. Alleen het terras bij de BingoBBQ is open. Het is overal stil, heel stil. Zelfs de spoorwegovergang brengt stilte. Het gaat hier nog ouderwets. Bij de overgang staat een mooi huisje met daarin iemand die nog zelf aan de wieletjes draait, precies op tijd volgens de dienstregeling. Maar de trein heeft vertraging en de bomen blijven wel bijna 10 minuten dicht. Het wordt nog rustiger in de stad, iedereen wacht en is rustig.. Wat wel modern is, is de reclame langs de weg, grote billboards. Eentje willen we jullie niet onthouden, een reclame voor het telefoonboek. De hoofdboodschap is: “het telefoonboek: de oplage is groter dan de bijbel, en de heer God staat er ook in”.

Onze ligplaats bij het Hebewerk bevalt ons erg goed. Het is er rustig, en groen, en niemand vindt het erg als we de reling kaal schuren en in de olie zetten. Er fietsen regelmatig vakantiegangers langs, of wandelaars op zondagochtend. Een verhitte Nederlandse mevrouw op een zwaarbepakte fiets komt vragen of wij weten hoe je aan de andere kant van het kanaal komt. Wij weten dat, want dat is dezelfde route die ik ’s ochtends fiets om frische semmelbrötchen bij de bakker te halen. Het is 32 graden en zij en haar collega zien er uitgeput uit. Hun bidons met water koken over, dus we nodigen ze uit aan boord, koud water met een ijsblokje, bidons vol, blije mensen. Af en toe legt een binnenvaartschip aan. Vandaag kwam een groot schip uit Dordrecht achteruit het kanaal in, 86 meter lang, zij aan het roer, moeiteloos de boel afmeren, hij doet het zware werk met de touwtjes. Ouderwetse, maar goede taakverdeling bij de binnenvaart. Zoals meestal zitten binnenvaartschippers niet stil als ze stilliggen. Hij begint met een slijptol het gangboord kaal te halen, zij komt in bikini langspeddelen op een luchtbed; moderne taakverdeling. (zie de foto). Het was erg warm de laatste dagen, 30 graden plus en dan werken aan de boot. Maar daar hadden we een mooie oplossing voor. We begonnen vroeg, een uurtje of 8, en stopten vroeg. Dan hingen we de pomp overboord en konden dan eindeloos met water spelen, in de luie stoel op het achterdek, witte wijn met ijs, de voeten in de straal met koud water, hemels. Na 5 dagen is het grootste deel van de reling als nieuw, de laatste dag gooit Irene er nog een schepje bovenop bij 30 graden en doet het teakhouten meubilair op het achterdek. Het resultaat is prachtig, Irene zijgt ineen en zweert dat ze tot Berlijn alleen nog maar huishoudelijk werk doet plus de taken van mevrouw van Ballegooijen.

Op vrijdag 27 juli gaan we weer verder. We zijn op zoek naar een stad met een haven: het water raakt op, het eten ook, en we willen wel eens wat internet, even dit bericht versturen, en kijken of we nog genoeg geld hebben. Vandaag komen we aan het eind van het Mittellandkanal, 326 km. Evaluatie. Het was zeker een aangenaam stuk, niet saai zoals velen vertellen. We vinden alleen weinig leuke stadjes, maar dat is ook wel logisch. Een rivier heeft een natuurlijke loop, aan de oevers heeft de mens steden gebouwd, lang geleden al. Maar een kanaal volgt de hoogtelijnen in het landschap, niet de dorpen en steden. Er zijn veel ligplaatsen voor de binnenvaart, en altijd is er een stukje hiervan gereserveerd voor Sportbooten, niet voor jachten of watersport, nee, Sportbooten. Er zijn ook vaak jachthavens (Sportboothafens), maar daar hebben we niets aan: de steigers zijn te klein en de haveningang ook en meestal is het er ook niet diep genoeg. We hebben er 16 dagen over gedaan, maar slechts 9 vaardagen. Verder is het wel een knap stukje waterbouw. Toch niet niks, 326 kilometer gegraven kanaal dwars door Duitsland, met maar 3 sluizen en een hoogteverschil van begin tot eind van 13 meter. En verder: bruggen, heel veel bruggen, met een prachtige administratie, op elke brug staan de benodigde gegevens: Brücke 118, km 83,126. Het kanaal begint met brug 1 en eindigt met brug 602. Dat is heel wat, maar het zijn er wat minder, 301. Er worden soms nummer overgeslagen, dan ben je bij Eisenbahnbrücke 339, en dan is de volgende ineens Brücke 401. En af en toe smokkelen ze ook wat, dan gaan we onder de Autobahn door, en die bestaat dan uit 2 bruggen en die heten dan 321a en 321b. Dankzij ons fabelachtige programma PC-Navigo raken we nooit in de war. Het kanaal eindigt met een mooi stukje techniek. Het kanaal kruist de Elbe, en die ligt veel dieper, en is breed. Dat levert een heel mooi aquaduct op van meer dan 2 kilometer lang. Ziet er mooi uit, en ook heel veilig: als er een schip, bijvoorbeeld zo’n duwbakeenheid van 160 meter, uit zijn roer loopt kan hij niet direct de zijkant uit het aquaduct varen; de zijkanten zijn van rubber, en daarachter zit een soort kreukelzône van een meter dik. De binnenvaart is redelijk intensief. Het is geen Maas, Rijn of Waal, maar toch. Het is een mengeling van Duitse, Nederlandse, Poolse en Tsjechische schepen, en 1 Belg. De Nederlandse schepen zien er goed uit, de Duitse wat minder, en dan komen de Polen, de Tsjechen en de schepen uit Berlijn, geschiedenis. Laatste detail: we hadden al eerder gesproken over de ‘eingeschränkter Winterdienst’. We zijn nu een stuk oostelijker, en dat valt niet meer te bestrooien; nu staan er overal borden op de sluis ’kein Winterdienst’.

We zoeken nog steeds naar een haven met water. Burg heeft een jachthaven, maar die is zoals gewoonlijk te klein. We meren af aan de kade, stappen op de fiets om boodschappen te doen. We vinden een Netto, die is iets duurder dan de Aldidl. We fietsen door de stad het is 32 graden. Het stadje is duidelijk nog aan het herstellen van de DDR tijd. Grote onderhoudsachterstand, slechte berstrating, armoedige mensen, een beetje unheimisch. We brengen onze boodschappen aan boord en varen gauw verder. Voor de nacht vinden we een Liegeplatz in het bos bij Parey, stil en groen met hier en daar een ree. In de late avond komt het langverwachte onweer er aan; we vestigen ons op het achterdek met een glas koele witte wijn en zien het komen. Het komt en we vluchten naar binnen vanwege de geweldige windstoten.

28 juli, we varen weer verder en vinden een haventje in Genthin. Haventje, als er nog een Lady A was gekomen was hij vol geweest. Er is geen havenmeester, wel een kraan, geen waterslang, en onze eigen slang is te kort. Weer verder. We naderen het grossraum Berlin en alles verandert op slag. Het Elbe-Havel-kanal eindigt op een meertje, en het is ineens Friesland: groene oevers, riet en zeilbootjes. Ineens moeten we weer goed uitkijken voor zeilers, kanoërs, roeiers, speedboten, rondvaartboten, drijvende huizen en partytenten op een vlot, en zowaar af en toe ook nog een vrachtschip.

We meren af in Brandenburg, in een mooie marina, met water hoera, en internet. We raken onmiddellijk in gesprek met twee mensen die ons met glimlach op de lippen hebben zien aankomen: Kersten (44) uit Berlijn en Sandro (41) uit Tessin, Zwitserland. Net als wij hebben ze de boel van de hand gedaan, alles verkocht en gaan 2 jaar door Duitsland varen in een Hausboot, een trimaran met een rechthoekig bungalowtje, twee maanden geleden afgekomen op de werf in Maagdenburg. Hun avontuur begint slecht. Het zijkanaal waar de werf ligt is kortgeleden aan een kant dichtgegooid, en onmiddellijk is het waterpeil verlaagd; ze moeten 6 weken wachten tot ze weg kunnen met hun nieuwe boot. Het klikt geweldig tussen ons, we praten door tot middernacht en gaan zondagochtend bij de koffie weer verder. Hun Hausboot is als woning, heerlijk, gewoon een huis. Nautisch gezien is het wat minder: ze vangen zoveel wind dat ze boven 4 Beaufort nauwelijks kunnen varen, dwars in de sluis is niet leuk. Ze broeden op herstelplannen, maar zijn toch erg teleurgesteld. Brandenburg zelf is een leuke stad, nog wel met sporen van DDR, maar al duidelijk onder invloed van Berlijn, levendig, zeer goede terrassen. Vanavond nog maar even een orgelconcert in de Katharinenkerk.

Dat was het voor deze keer, morgen naar Potsdam, daarna Berlijn. Tot de volgende keer, blijf schrijven.